ดอกบัวตอง บานเต็มที่ตั้งแต่ต้นพฤศจิกายน - ต้นเดือนธันวาคมเนื่องจากว่าเก้าอิมขึ้นไปดอยหัวแม่คำเมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน ที่ผ่านมา เราไปช้ากว่างานแสดงวัฒนธรรมดอยหัวแม่คำ ซึ่งจัดขึ้นเมื่อวันที่ 16 พ.ย. แต่ก็ไม่เป็นไร เราตั้งใจจะมาดูดอกบัวตองมากกว่ามาดูงานแสดง ซึ่งเข้าใจว่าตามหมู่บ้านต่าง ๆ ก็จะให้ชาวหมู่บ้านออกมาแสดงอะไรให้นักท่องเที่ยวขม แหม มันก็ไม่ค่อยเป็นธรรมชาติเท่าไหร่เนอะ ถ้าเราเห็นชีวิตความเป็นอยู่ตามธรรมชาติของเขามันก็ดูดีเหมือนกัน ดูไม่จงใจดี เอาเป็นว่าสำหรับนักท่องเที่ยวที่ต้องการขึ้นมาชมทรรศนีภาพทุ่งบัวตอง ขอให้เตรียมตัวให้พร้อม หากว่าต้องการจะค้างแรมสักคืน เมื่อผ่านหมู่บ้านเทอดไท หมู่บ้านใหญ่แหล่งสุดท้ายที่จะหาซื้อเสบียง ก็จงรีบซื้อเลยนะ เพราะว่าบนดอยไม่มีใครทำอะไรให้คุณทาน ไม่มีร้านอาหาร ที่หมู่บ้านเทอดไทนี้ คุ้น ๆ ไหมกับชื่อ ก็เป็นอดีตที่ขุนส่าเคยอยู่ที่นี่ไง หมู่บ้านนี้เจริญนะ บ้านช่องก็ใหญ่โต ที่สำคัญ GSM Advance และ เครือข่ายไปถึงก็แล้วกัน แต่ละบ้านเขาติดจานดาวเทียมไว้ดูหนังจีนฮ่องกงสบายแฮ น้ำไฟพร้อม มีทั้งร้านขายโทรศัพท์มือถือ ถ่ายเอกสาร ล้างอัดรูป เก้าอิมไปเดินหาซื้อกับข้าว กะว่าคืนนี้เราค้างที่ดอยหัวแม่คำแน่นอน หาซื้อพวกไข่ ข้าวสาร ทำกินกันง่ายๆ ไปเหลือบเจอเอาร้านเบเกอรี่ เราก็รีบตรงดิ่งไปหยิบขนมไข่ กับขนมปังไส้หมูหยอง แล้วถามเจ้าของร้านว่า “เท่าไหร่เนี่ย” “สิบบาท” เวลาอ่าน กรุณาทำเสียงแบบชาวเขา จะได้อารมณ์ยิ่งขึ้น เช่น “สิ บะ” “อะไรนะ” เราต้องรีบถามซ้ำ “ทั้งหมด สิบบาท” โอ้โหย ขนมปังแสนจะถูก ถูกๆๆๆๆ เรามองไปที่ขนมปังแถวสี่เหลี่ยม สงสัยว่าอันนี้ก็คงสิบบาทเหมือนกัน ทุกอย่างสิบบาท Everything Ten Baht เจ๊า...

เด็ก ๆ ชาวเขาที่หมู่บ้านลีซอและแล้วการเดินทางก็เริ่มต่อไป เลยจากหมู่บ้านเทอดไท ไปไม่นาน เส้นทางจะเปลี่ยนเป็นทางลูกรัง ช่วงเริ่มเข้าหมู่บ้านม้งเก้าหลัง เริ่มเห็นดอกบัวตอง ออกมาให้ตื่นเต้น ตามเส้นทางที่คดเคี้ยว สูงชัน สองข้างทางเป็นดอกบัวตองสลับกับทุ่งนาขั้นบันไดที่เป็นการกสิกรรมที่สุดยอดแห่งความสวยงาม ประดับประดาด้วยดอกไม้ สังเกตว่าชาวเขาเขานิยมใช้ควายทำนา แต่ละบ้านจะเลี้ยงควายหลายตัว ไม่มีใครเลี้ยงวัว ควายเท่านั้นที่อดทน แล้วก็เลี้ยงลาไว้ขนสัมภาระขึ้นเขา ช่วงเส้นทางลูกรังจากบ้านเทอดไทไปถึงดอยหัวแม่คำราว ๆ 25 กม. ขึ้นเขาตลอด ควรจะมีรถที่มีสมรรถนะที่ดีพอ ช่วงหน้าหนาวนี้ไม่เท่าไหร่ ถ้าหากเป็นหน้าฝนก็คงจะแย่ คงจะต้องมีการตกหล่มกันบ้างละ เจ้าเสือดำ ทำหน้าที่ของมันอย่างดีเยี่ยม แม้ว่าบางครั้งจะดูไม่ค่อยอยากจะขึ้นเขาสักเท่าไหร่ เพราะว่ายังหนุ่มเอ๊าะ ๆ ยังไม่แกร่งเท่ากับโตโยต้ารุ่นพี่ ๆ ที่ทำออกมาสำหรับงานหนักๆ โดยเฉพาะ อย่างน้อยมันก็พาพวกเราไปถึงจุดหมายจนได้ จุดหมายที่เมื่อเราจอดรถมองแต่ไกลไปยังดอยหัวแม่คำ คิดว่ามันเป็นทุ่งหญ้าที่แห้งแล้ง ที่ไหนได้มันคือดอกบัวตองที่เหลืองครืดไปทั้งเขา เราถ่ายรูปกันอย่างเมามันส์ ไม่กลัวว่าฟิล์มจะหมด เก้าอิมเตรียมฟิล์มสำรองมาไว้เยอะ ส่วนเจ๊จินของเราลงทุนกล้องวีดีโอดิจิตอล พร้อมระบบถ่ายภาพนิ่งมาพร้อม เมื่อผ่านบ้านม้งแปดหลังมาแล้วจะถึงศูนย์ส่งเสริมการเกษตรที่สูงดอยหัวแม่คำ เป็นหน่วยงานราชการที่คอยช่วยเหลือจัดหาพันธุ์พืช และวิจัยสำหรับเกษตรกรที่ต้องการปลูกพืชสำหรับที่สูง เรียกว่าไม่มีผลตอบแทนกลับมาที่หน่วยงาน มีแต่จะหามาให้ งบประมาณของหน่วยงานนี้ดูเหมือนว่าจะน้อยมาก เราได้นั่งคุยกับเจ้าหน้าที่ที่นั่งเฝ้าศูนย์อยู่ท่านหนึ่ง ว่าแต่ละปีที่ทางศูนย์ต้องทำรายงานเพื่อของบประมาณ จะได้มากน้อยก็ขึ้นอยู่กับรายงานที่เสนอ ไม่ใช่ว่าจะเมคขึ้นมาได้นะ เพราะทางราชการต้องมาตรวจสอบก่อนว่าเป็นจริงตามที่ขอหรือไม่ ศูนย์ส่งเสริมฯนี้ทางภาคเหนือจะมีอยู่หลายแห่ง เช่น ที่ดอยผาหม่นใกล้ ๆ กับภูชี้ฟ้า พวกเราเคยไปมาแล้วครั้งหนี่ง แล้วก็ยังมีที่แม่สาย และที่อื่น ๆ อีกที่เราจำชื่อไม่ได้ว่ามีที่ไหนบ้าง ถ้าหากท่านใดที่อยากจะขึ้นมาพักบนศูนย์ฯ ทางศูนย์มีบ้านให้พัก รู้สึกว่าจะมีราคาอยู่ที่คืนละประมาณ 200 บาท เจ้าหน้าที่เล่าให้ฟังว่าวันก่อนต้องรองรับนักท่องเที่ยวเกือบ ๆ 20 คนจะกางเต๊นท์บริเวณศูนย์ฯก็ได้คิดค่ากางเต๊นท์ 50 บาท ถัดจากศูนย์ส่งเสริมการเกษตรที่สูง ขึ้นไปจะเป็นหมู่บ้านหัวแม่คำ ซึ่งจะเป็นเขตวนอุทยานดอยหัวแม่คำ อันประกอบด้วยน้ำตกหัวแม่คำ ซึ่งคราวนี้เราไม่ได้เข้าไปชม ถ้าเลี้ยวขวาจะเป็นเส้นทางลงเขา และอ้อมไปขึ้นเขาอีกด้านหนึ่ง เป็นเส้นทางที่สองข้างทางเป็นดอกบัวตอง เพื่อขึ้นไปที่ทำการของอุทยานฯ เส้นทางนี้ต้องใช้รถที่มีพละกำลังมากหน่อยเพราะว่าเป็นทางบนเขาชัน และเป็นทางลูกรัง ผ่านลำธาร สามแห่งถ้าฝนตกก็จะเละตุ้มเป๊ะ พวกเราโชคดีที่มาในเวลาที่ไม่มีฝนแต่กระนั้น น้องเสือดำก็ต้องใส่ 4WD เพื่อให้ตะกุยทั้งสี่ล้อ เรายังพูดกันว่านี่ถ้าฝนตกก็หมดสิทธิ์ เส้นทางนี้ไม่เหมาะกับรถเก๋ง รถตู้

เมื่อขึ้นมาถึงจุดสิ้นสุดของทางจะพบกับที่ทำการอุทยานฯ ตั้งอยู่ที่ความสูงประมาณ 1300 เมตร ตรงข้ามกับดอยหัวแม่คำใกล้แค่เอื้อม เราตื่นตาตื่นใจกับภาพของสีเหลืองอร่ามไปทั้งดอย ที่นี่มีเจ้าหน้าที่วนอุทยานซึ่งนั่งเฝ้าอยู่เพียงคนเดียว เนื่องจากเพื่อนลงไปลอยกระทงกันหมด เจ้าหน้าที่ให้เราใช้บ้านที่พักของวนอุทยานเป็นที่นอนสำหรับคืนนี้ ทั้ง ๆ ที่เราตั้งใจจะกางเต๊นท์มากกว่า แต่เมื่อได้บ้าน และก็มีน้ำอุ่นด้วยเราก็ดีใจมาก เจ้าหน้าที่บอกว่า เมื่อช่วงวันที่ 16 พ.ย.ที่ผ่านมาเป็นวันที่มีงานแสดงวัฒนธรรมมีคนขึ้นมาที่นี่มาก แต่หลังจากนี้แล้วจะไม่ค่อยมีคนขึ้นมาเที่ยว ก็อยากจะให้นักท่องเที่ยวได้สัมผัสกับทุ่งดอกบัวตองของหัวแม่คำบ้างเถอะลืมบอกไปว่าเจ้าหน้าที่คนนี้ชื่อพล คุณพลเป็นหนุ่มกาฬสินธุ์ แกบอกว่าบัวตองที่นี่สวยกว่าที่ไหน ๆ เพราะความที่มันเป็นธรรมชาติ ที่ไม่เหมือนที่ไหน เขาชี้ไปยังบนยอดดอยซึ่งอยู่ตรงหน้าเราว่า เมื่อก่อนนี้เป็นแหล่งปลูกฝิ่น ชาวเขาที่นี่อพยพมาจากพม่า ทำการปลูกฝิ่นมาก เมื่อทหารเข้ามาทำการปราบปรามราชาอย่างขุนส่า เมื่อศึกบ้านเทอดไท คราวโน้นสำเร็จก็จัดการปราบปรามแหล่งปลูกพืชเสพย์ติด และก็ขึ้นฮ. ทำการโปรยเมล็ดดอกบัวตอง จนทำให้ดอกบัวตองแพร่พันธุ์ไปได้อย่างรวดเร็วจนเป็นอย่างที่เห็นในปัจจุบัน เราถามคุณพลว่าด้านหลังของดอยนั่นคือพม่าใช่หรือไม่ คุณพลบอกว่าใช่ เป็นแนวชายแดนไทยพม่า ที่มีทหารพรานของไทย หรือที่พม่าเรียกว่าเสือพราน คอยคุ้มกันให้เราอยู่หน่วยหนึ่ง ไม่ต้องกลัวอันตรายเลย สำหรับที่จะมาเที่ยวที่นี่ ถ้าเรามองเลยไปทางซ้ายจะเห็นเทือกเขาสลับซับซ้อน วันที่อากาศแจ่มใส จะเห็นเส้นทางเล็ก ๆ ตำแหน่งนั้นคือเมืองยอน ของพม่า ด้วยความที่ดอยหัวแม่คำนี้เป็นชายแดนติดต่อกับพม่า ดังนั้นชาวเขาและชาวเมืองยอนก็ยังไปมาหาสู่กัน แลกซื้อข้าวของกัน เรายังถามความเป็นมาเรื่องของม้งเก้าหลัง ม้งแปดหลังว่า ทำไมต้องเรียกเช่นนั้น คุณพลบอกว่า สมัยก่อนเมื่อมีพวกม้งอพยพเข้ามาหาพื้นที่ทำกินบริเวณนี้ต่างก็พยายามตั้งตนเป็นใหญ่ พวกม้งเก้าหลังนั้นมาก่อน เมื่อพวกม้งแปดหลังมาทีหลังก็ประมาณว่าฉันมีอำนาจมากกว่า พวกม้งเก้าหลังก็ต้องร่นถอยลงไป ปัจจุบันก็เพิ่มจำนวนหลังมากกว่าที่มีแค่แปด เก้าหลังมาเป็นสิบกว่าหลัง ดังที่เราได้เห็น น่าสงสารเจ้าหน้าที่วนอุทยานที่ดูว่าเขาเหงา ๆ อยู่เหมือนกัน ถามว่าเบื่อมั๊ยกับที่ต้องมาอยู่ที่นี่ แต่เขาก็ได้เห็นดอกบัวตองในฤดูหนาวทุกวัน เขาย้อนกลับถามพวกเราว่า แล้วเราล่ะอยู่ในเมืองทุกวันเบื่อมั๊ย เขาก็เบื่อเหมือนกัน แต่ทำไงได้ นี่เราแค่มาวันเดียว เรายังรู้สึกเริ่มเอียน ๆ กับดอกบัวตองที่มันเหลือง อะไร ๆ ก็เหลือง หันไปทางไหนก็เหลือง นายตี๋น้องชายของพวกเรายังบอกว่า ใครที่คิดจะชวนไปดูทุ่งทานตะวัน ไม่ต้องมาชวนเลยนะ ตอนนี้เริ่มเมาสีเหลืองแล้ว กับข้าวที่เราเตรียมมามีเพียงไข่ มะเขือเทศ ข้าวกับน้ำพริกเท่านั้น ผักหญ้าไปหาเอาแถว ๆ นั้น นี่เปิดเผยเลย ไปแอบเด็ดบวบ ยอดมะระ กับผักชีที่เกษตรที่สูงมา นะเนี่ย เรากะว่าจะเก็บไข่ไก่ที่เหลือจากทำไข่เจียวไว้ให้เจ้าหน้าที่ ตอนก่อนจะกลับลงจากดอย ปรากฏว่าเจ้าหมาตัวหนึ่งแอบมาย่องเอาไข่ไปกินเสียนี่ เราก็เลยมอบน้ำพริกกระป๋องที่เตรียมมาให้ไปทั้งหมดเลย เช้าวันรุ่งขึ้นเริ่มมีหมอกหนาจัด เราอดดูทะเลหมอก รวมทั้งเก้าอิมก็อดได้ถ่ายภาพพระอาทิตย์ขึ้นด้วย แต่ก็ได้ภาพบรรยากาศเด็ก ๆ ชาวเขาที่เริ่มไปโรงเรียน เพราะวันนี้วันจันทร์ เด็ก ๆ ชาวเขาที่นี่มีบางกลุ่มที่ยังไม่รู้ประสา บางกลุ่มก็รู้เกินเหตุ เมื่อวันที่เราวิ่งเข้าไปในทางที่จะไปน้ำตกหัวแม่คำ เด็กกลุ่มหนึ่งวิ่งตามมาเกาะท้ายกระบะ ซึ่งเป็นการกระทำที่น่าหวาดเสียวมาก เนื่องจากหากว่ารถของเราเกิดถอยหลังเด็กตกลงไปอาจจะโดนทับได้ ม่ายก็เด็กเกาะกระบะผิดที่ ไปเกาะตรงที่เปิดท้ายกระบะ เดี๋ยวก็ได้หลุดเข้าไปใต้ท้องรถ เด็กพวกนี้เตือนไม่ฟัง ต้องขอบอกให้นักท่องเที่ยวที่จะขับรถเข้าไปที่น้ำตกให้ระมัดระวังจุดนี้ด้วยนะเราอำลาดอกบัวตองและดอยหัวแม่คำมาพร้อมด้วยฝนหลงฤดูที่เริ่มโปรยปราย และเริ่มมาตกหนักบนเส้นทางที่ลงมาจากดอยแม่สลอง เรายังสวนกับรถของทีมงาน IE Show ซึ่งวันนี้ขึ้นไปถ่ายทำเทปรายการบนดอย และก็มีนัดที่จะมาพบพวกเราที่ไร่ภูฟ้า – ภูชี้ฟ้าค่ำนี้ ถ้าหากว่าเขาไม่ไปติดฝน และก็ติดหล่มเสียก่อน